Temporomandibular eklem (TME), bilateral, diartrodial iki eklemden oluşur. Her eklem, Şekil 1’de görüldüğü gibi bir mandibular kondil ve ona karşılık gelen temporal boşluktan (glenoid fossa ve eklem çıkıntısı) meydana gelir.1 TME ve TME ile ilişkili yapılar; mandibular hareketi yönlendirmede ve çiğneme, yutma ve konuşma gibi günlük işlerin ürettiği stresleri dağıtmada önemli bir rol oynar. TME’nin yapısal veya fonksiyonel sorunları (TMEB)morfolojik ve fonksiyonel deformiteler nedeniyle oluşan dejeneratif kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarıdır.2,3 TMEB eklem içi disk pozisyonunun ve/veya yapısının anormalliklerini ve TME ile ilişkili kasların fonksiyonel yetersizliklerini içermektedir.4 Başlıca semptomları ağrılı eklem sesleri, hareket açıklığının kısıtlanması veya sapması ve orofasiyal ağrıdır. 2-4
Şekil 1. TME anatomisi
TME sıklıkla yalnızca ağız için önemli bir eklem olarak düşünülür ve çene fonksiyonları bozulduğunda veya ağrılı hale geldiğinde akla gelir. Oysaki TME fizyolojisi ve anatomisi ile işitme, görme, denge, postür, kas kuvveti vb fonksiyonların fizyolojisi ve anatomisi arasında yakın bir ilişki vardır.5 Bu nedenle TME’nin yapısal veya fonksiyonel sorunları (TMEB) işitme, görme, postür, kas kuvveti vb fonksiyonlarda bozulmaya neden olabilmektedir. Elbette bunun tersi de geçerlidir ve işitme, görme, postür, kas kuvveti vb fizyolojik fonksiyonların bozulmasına neden olan yapısal bozulmalar veya fonksiyonel sorunlar TME eklem anatomi ve fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyecektir.
TMEB’li yetişkin hastalarda otolojik belirti ve semptomların görülme sıklığı yüksektir. TMEB ile ilişkili en sık görülen otolojik semtom ve belirtiler; kulak dolgunluğu (%74,8), otaljidir (%55,1), tinnitus (%52,1) vertigo (%40,8) ve işitme kaybıdır (%38,9). Bununla birlikte TMEB ile ilişkili semptomlar TME’ye yapılacak splint kullanımı gibi müdahalelerle ortadan kaldırılabilmektedir.6
Şekil 2. Mandibula ve postür ilişkisi
Her ne kadar literatürde henüz hak ettiği ilgiye henüz ulaşmamış olsa da postür ve TME arasında önemli bir bağ olduğu muhakkaktır (Şekil 2).7 Daha doğru bakış açısı ve aslında yola çıkılması gereken gerçek şu ki TME de postürün bir parçasıdır. Bu gerçek ve kapalı kinetik zincir teorisi kavramını birlikte yorumlamak bizi başka bir gerçeğe ulaştıracaktır. TMEB sorunları postürü oluşturan diğer bölgelerde dizilim sorunlarına neden olabilir veya diğer bölgelerdeki dizilim kusurları TMEB’ye zemin hazırlayabilir. Mandibula pozisyonun pelvik tilt ve torsiyon, kifoz ve lordoz açıları, göğüs kafesinin inklinasyon açısı ve gövde imbalansı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.8 Dolaysıyla TME’ye yapılacak müdahelelerin tüm postürü etkileyebileceğini söylemek mümkündür. Oklusal splint gibi uygulamaların özellikle servikal vertebraların sagital düzlemdeki duşunu, kifoz ve lordoz açılarını değiştirmektedir.9 TMEB’nin neden olabileceği postüral dizilim sorunlarının 2 sonucu olacaktır. Birincisi vücut dengesinin bozulması ve ikincisi kas iskelet sistemi ağrılarıdır.
TME ve ilişkili yapılar denge kontrolünü etkiler. Hem sağlıklı bireylerde hem de TMEB’li bireylerde TME ve ilişkili yapıların pozisyonunu değiştiren müdaheleler taban basınç dağılımını değiştirir. Örneğin çene arasına 1 cm çapında pamuk rulo yerleştirildiğinde ön ve arka ayak arasında ki yük dağılımı normalleşir ve denge kontrolü artar.10 TMEB’li bireylerde oklüzyon splintinin medial longitudinal ark yüksekliğini arttırması bunun başka bir örneğidir.11
 |
 |
Şekil 3. Medial longitudinal ark ve mandibula ilişkisi
Boyun ağrılarının önemli nedenlerinden biri TMEB’dir. TMEB baş ve boyun postürünü değiştirmekte ve buda servikal bölgede kas kuvveti, enduransı ve propriosepsiyonu bozmaktadır. Sonuçta boyun ağrısı TMEB semptomlarına eklenmektedir. Bununla birlikte TMEB’li boyun hastalarında TME’ye yönelik manuel tedavi yöntemleri boyun ağrısını azaltmaktadır.12 İlginç bir şekilde TMEB olmayan boyun ağrılı hastalar da da TME egzersizleri boyun ağrısını azaltmaktadır (Şekil 4).13
Şekil 4. TME egzersizleri
TMEB sadece baş ve boyun bölgesinde ağrıya neden olmaz aynı zamanda özellikle vertebral kolonu ilgilendirenler olmak üzere diğer vücut bölümlerindeki ağrılardan da sorumlu olabilmektedir. Örneğin kronik bel ağrısı ile çene-yüz bölgesindeki kas-iskelet sistemi bozuklukları arasında da bir ilişki söz konusudur.14 Ayrıca sakroiliak eklem hareket blokajının neden olduğu bel ağrısına sahip bireylerde buruksizim oranı oldukça yüksektir ve TME ekleme yapılan tedaviler sakroliak eklem hareket blokajını ve bel ağrısını azaltmaktadır.15 Bununla birlikte TMEB’li bireylerde omuz ve diz ağrısı görülme sıklığı da daha fazladır.14,16
Sonuç olarak TME ve ilişkili yapılar kapalı kinetik halkanın dolaysıyla postürün önemli eklemlerinden biridir. TMEB omurga, üst ekstremite ve alt ekstremitelerde postüral dizilim bozukluklarına neden olur. Bu postüral dizilim bozuklukları ise denge bozukluğu, kas ağrısı ve eeklem disfonksiyonlarına neden olur.
Kaynaklar
1. Murphy MK, MacBarb RF, Wong ME, Athanasiou KA. Temporomandibular disorders: a review of etiology, clinical management, and tissue engineering strategies. Int J Oral Maxillofac Implants. 2013;28(6):e393-414.
2. Zarb GA, Carlsson GE. Temporomandibular disorders: osteoarthritis. J Orofac Pain. 1999;13:295–306.
3. Laskin DM, Greenfield W, Gale E. The President’s Conference on the Examination, Diagnosis, and Management of Temporomandibular Disorders. Chicago: American Dental Association; 1983.
4. Tanaka E, Detamore MS, Mercuri LG. Degenerative disorders of the temporomandibular joint: etiology, diagnosis, and treatment. J Dent Res. 2008;87:296–307.
5. Salkar RG, Radke UM, Deshmukh SP, Radke PM. Relationship between temporomandibular joint disorders and body posture. Int J Dent Health Sci, 2015; 2(6),1523-30.
6. Hernández-Nuño de la Rosa MF, Keith DA, Siegel NS, Moreno-Hay I. Is there an association between otologic symptoms and temporomandibular disorders?: An evidence-based review. J Am Dent Assoc. 2022;153(11):1096-1103.
7. Murphy MK, MacBarb RF, Wong ME, Athanasiou KA. Temporomandibular disorders: a review of etiology, clinical management, and tissue engineering strategies. Int J Oral Maxillofac Implants. 2013;28(6):e393-414.
8. Porto De Toledo I, Stefani FM, Porporatti AL, Mezzomo LA, Peres MA, Flores-Mir C, De Luca Canto G. Prevalence of otologic signs and symptoms in adult patients with temporomandibular disorders: a systematic review and meta-analysis. Clin Oral Investig. 2017;21(2):597-605.
9. De Giorgi I DDS, Castroflorio T DDS, PhD, Cugliari G MSc, Deregibus A MD, DDS, PhD. Does occlusal splint affect posture? A randomized controlled trial. Cranio. 2020;38(4):264-272.
10. Cuccia AM. Interrelationships between dental occlusion and plantar arch. J Bodyw Mov Ther. 2011;15(2):242-50.
11. Garstka AA, Brzózka M, Bitenc-Jasiejko A, Ardan R, Gronwald H, Skomro P, Lietz-Kijak D. Cause-Effect Relationships between Painful TMD and Postural and Functional Changes in the Musculoskeletal System: A Preliminary Report. Pain Res Manag. 2022;2022:1429932.
12. Aggarwal, A., Gadekar, J., & Kakodkar, P. Role of myofascial release technique on mobility and function in temporomandibular joint disorder patients with neck pain. Journal of Dental Research and Review, 2020;7(Suppl 1), S84-S87.
13. Ghodrati M, Mosallanezhad Z, Shati M, Noroozi M, Moghadam AN, Rostami M, Nourbakhsh MR. Adding Temporomandibular joint treatments to routine physiotherapy for patients with non-specific chronic neck pain: A randomized clinical study. J Bodyw Mov Ther. 2020;24(2):202-212.
14. Wiesinger B, Malker H, Englund E, Wänman A. Back pain in relation to musculoskeletal disorders in the jaw-face: a matched case-control study. Pain. 2007;131(3):311-319.
15. Boluk Senlikci H, Ozen S. Sacroiliac Joint Dysfunction Treated Using Neural Therapy to the Temporomandibular Joint: A Case Report. Complement Med Res. 2021;28(4):379-381.
16. Bonato LL, Quinelato V, De Felipe Cordeiro PC, De Sousa EB, Tesch R, Casado PL. Association between temporomandibular disorders and pain in other regions of the body. J Oral Rehabil. 2017;44(1):9-15.
