Hamstirng yaralanmaları tüm spor yaralanmalarının %39’undan fazlasını temsil etmektedir. Yaralanmalar 17 ila 90 gün arasında değişen uzun süreli zaman kaybına neden olabilmektedir. Bu da kapsamlı tedavi müdahalesi ve rehabilitasyon gerektirmektedir.

Hamstring yaralanmaları (HSI) hem profesyonel hem de rekreasyonel sporcular için önemli, yaygın görülen yumuşak doku yaralanmalarından biridir.

Yaralanmaya bağlı önemli zaman kaybı ve yeniden yaralanma riski, sporcu, kariyer ömrü ve ilgili takımın başarısı için önemli bir sorun teşkil etmektedir

Bu derlemede hamstring yaralanmalarının risk faktörleri, mekanizmaları, sahaya dönüş süreci ve koruyucu egzersiz programları ele alınmıştır.

Hamstring strainleri (HSI) yüksek hızdaki koşularda ya da aşırı gerilmiş pozisyonda posterior uyluk ağrısıyla başvurulur. Yaralanma anında lokalize ağrı ya da pop sesi duyulması proksimal tendonu işaret eder.

Spor yaralanmalarının %39undan fazlasını oluşturur. 17-90 günlük zaman kaybına neden olur. Sporcuların %12-63’ünde nüks görülür. Yaralananların 1/3’ünde nüks 1 yıl içinde daha şiddetli gerçekleşir. İkincil HSI’lerinde en yaygın risk faktörü önceki yaralanmadır. Erkeklerin %22’sinde kadınların ise 12’sinde nüks görülmüştür.

HAMSTRING ANATOMİSİ

Hamstring 3 ayrı kastan oluşur.   Bu kaslar Tub. ischiumdan başlayıp femoroasetebular ve tibiofemeoral eklemleri kat ederler.

1-   Semitendinosus(ST)

• Semimembranosus(SM)

3-   Biceps Femorıs (BFsh linea asperanın lat. başlar.)

ST ve BFlh birlikte yaralanmasının sebebi birlikte tub.isch. distale uzanan Prox. Tendonu oluşturular.

Prox   tendonun    %60’ını   BFlh   (   Biceps   Femoris   Uzun   Başı) oluşturur.

1. Spora dönüşte önemli prognostik faktördür.
2. Erkeklerde Kadınlara oranlara %64 sık görülür.
3. Sprint, engelli koşu, tekme atma ve kalça flex-diz ext gerektiren sporlarda sıktır.
4. Geç salınım ve sprintin geç duruş fazında daha sıktır.
5. 2 tipten oluşur. Tip 1 Sprint yaralanmaları kasın max eksantrik kasılmasıyla BFlh de görülür.

Tip 2 Kası aşırı uzatan dans, jimnastik, kayma gibi kalça flex-diz ext SM ve prox tendonda meydana gelir.

• NFL’de HSI sezon öncesinde en yaygın ve ciddi yaralanmalardır ve ortalama 8,3 gün zaman kaybına neden olur.
• AFL’de HSI nedeniyle ortalama zaman kaybı 21.1 gündür.
• Elit futbolcularda HSI insidansı son 20 yılda her yıl %2.3 oranında artmıştır.
• Futbol takımındaki tüm sakatlıkların % 12’sini oluşturur.
• 25 kişiden oluşan bir futbol takımında her sezon yaklaşık 7 HSI

beklenir.12.        Maçlarda HSI insidansı antrenmana kıyasla 9 kat daha yüksektir.

HSI için en önemli risk faktörleri yaşlanma ve ipsilateral HSI öyküsüdür.

HSI Sporcuların %14-63’ünde aynı sezonda veya 2 yıl sonrasında

İlk yaralanmadan daha ciddi HSI nüksü görülür.

Çeviklik     ve     stabilizasyon     egzersizleri     ikincil     HSI     karşı koruyucudur.

Kontralateral HS kuvvet farkı %10-15 geçtiğinde veya

H:Q güç oranı 0,6’dan az olduğunda yaralanma riski artar.

Azalan güç oranı diz ext momentini arttırır.

• HS fizyolojik normları aşarak eksantrik kasılır ve elonge olur. Sezon öncesi yapılan tarama testlerde güç dengesizliği olanların olmayanlara kıyasla HSI nüks riski daha yüksek bulunmuştur.

Anterior pelvik eğim (statik ve dinamik), HS üzerindeki tensil kuvvetlerini artırarak yaralanma riskini artırır.

Kas   yorgunluğu,   kasılmaya   yanıt   olarak   max   kuvvet   veya   güç üretiminde azalmadır.

Futbol maçında 30-40 dk sonrasında periferik kas yorgunluğu ve merkezi motor çıkışında azalama görülmüştür.

Periferik yorgunluk sprint performansı sırasında Quadriseps’de

%11 Gastro da %3 azalarak kas ağrıları artmıştır.

• Kas yorgunluğu yüksek HSI insidansıyla ilişkilidir.

Erkek futbol takımlarında yıllık ort. 5-6 HSI görülür.

• Bu da kulübe yıllık 300.000 dolar mali kayıba neden olur. Profesyonel beyzbolda 30 günlük zaman kaybına bağlı olarak dolar mali yüke neden olur.

Egzersiz Temelli Rehabilitasyon

Eksantrik rehabilitasyon egzersizi olan

‘L- Protokolü ‘ Extender’, ‘ Diver’ ve‘ Glider ve

Nordic ve Russıan HS eksantrik diz flex egzersizleri spora dönüş zamanını önemli ölçüde azaltır ancak nüks riski üzerinde etkisi yoktur.

• Yaralanmanın türü dokunun iyileşme süresini etkilenen Miyofasyal 3hf; kas-tendon birleşimi; 4-8hf ve ıntratendinöz 2-4 aya kadar sürer.

1. Kalça ve pelvisin patokinematiğinin düzeltilmesi.
2. Aşamalı sürat egzersizleri (koşu çalışmaları).
3. Hem izometrik hem de eksantrik yükleme dahil hedefe dayalı güçlendirme egzersizleri kullanılması
4. Yüksek eksantrik gücünün ve yorulma direnci geliştirilmesi
5. Uzunluk-gerilim ilişkisi üzerinde (fasikül uzunluğunu artırılması), kas-tendon ünitesi özgüllüğünü geliştirme ve seçici kas inhibisyonu sağlanması.
6. Lumbopelvik ve kalçanın yeniden eğitilmesi
7. Yaralanmaya neden olan faktörlerin bulunması ve ortadan kaldırılması
8. Miyofasiyal yaralanmalarda fonksiyonel koşuya erken dönüş ve kas güçlendirmeye odaklanılması
9. Kas-tendon kavşağı yaralanmalarında progresif koşu egzersizlerine öncelik verilir. Kuvvet antrenmanı, izometrikleri kullanarak ve zorlu eksantrik egzersizlere ilerlenir.
10. İntratendinöz HSI’da, yaralanma bölgesindeki elastik gerilimi önlemek için ilerleme geciktirilir

Rehabilitasyon ilerleyici, hedefe dayalı, spora özgü ve yaralanma tipine ve kişiye özel olmalıdır.

• Elit futbolcularda sezon öncesi eksantrik kuvvet antrenman programı HSI nüksünü %47 azaltsa da performansta değişim olmadığı gözlemlenmiştir.

• Erkek futbolcularda uygulanan eksantrik HS antrenman programı, HS curl yapan oyuncularla karşılaştırıldığında HSI’ riski %57 daha azdır.

HSI ÖZET BİLGİLER VE İPUÇLARI

• HSI atletlerde yaygındır.
• Kapsamlı fiziksel değerlendirme yapılması, sporcunun tıbbi geçmişinin değerlendirilmesi, yaralanma mekanizması ve yaralanmanın yeri dikkatli değerlendirmelidir.
• Biyomekanik risk faktörleri değerlendirilmelidir.
• Bireyselleştirilmiş tedavi protokolü uygulanmalıdır.
• HSI tedavisi zordur. Önceki hamstring öyküsü, cinsiyet ve yaş, HSI için risk faktörüdür.
• HSI’nin tekrarlama oranı yaşa, cinsiyete, yaralanma geçmişine ve spor aktivitesine bağlı %13 ile %33 arası son derece yüksektir
• HSI maliyeti, görüntüleme, tedavi ve oyundan uzak kalma gibi sebeplere bağlı olarak ciddi gelir kaybı ile sonuçlanır.
• Akut HSI tedavisinde PRP tıbbi açıdan anlamlı değildir.

• HSI etiyolojisinde nörolojik sistemin rolü tam olarak anlaşılamamıştır Fizik muayenede lomber omurga ve pelvis kapsamlı muayene edilmelidir.

·Sezon öncesi ve sezon içi eksantrik kuvvet antrenmanı futbolcularda HSI oranını azaltmıştır.

·

• BFlh fasikül uzunluğun, kesit alanının artışı eksantrik diz fleksör gücünü arttırarak, hamstring yaralanmasını ve nüksetmeyi azaltabilir.

• Kalça ekstansiyonunu güçlendirme egzersizleri sırasında BFlh ve SM EMG aktivitesinde artış gözlemlenmiştir.

• Diz fleksiyonuyla hamstring güçlendirme egzersizleri sırasında

ST ve BFsh aktivasyonu rapor edilmiştir. Bir rehabilitasyon tedavisi veya yaralanma önleme protokolü geliştirirken her iki egzersiz türünün de dahil edilmelidir.

• Program düzgün bir şekilde uygulandığında ve uyumluluk yeterli olduğunda HSI görülme sıklığı istatistiksel olarak azalmıştır.

KAYNAKÇA:

Hamstring muscle injury in the athlete: state of the art Holly J Silvers-Granelli, Moises Cohen, João Espregueira-Mendes, Bert Mandelbaum