Hamstring kas yaralanmaları (HSI), profesyonel futbolcularda en sık görülen kas problemlerindedir. Bu kaslar hem kalça hem de diz hareketleri için kritik rol oynar. Sprint, ani yön değiştirme veya hızlı dönüşler sırasında kolayca zorlanabilir. Yaralanmaların sayısı, şiddeti, süresi hem oyuncuların sağlığını hem takımların başarısını etkiler.
Önemi büyük olmasına rağmen, birçok takım önleme protokolü uygulamamaktadır.
Oysa risk faktörlerinin çoğu, doğru egzersiz programlarıyla azaltılabilir.
Önleme stratejileri oyuncu sağlığını korur ve sahada süreklilik sağlar.
Bu çalışma profesyonel ve yarı profesyonel futbolcuları inceler.
Amaç, önleyici müdahalelerin gerçekten etkili olup olmadığını göstermektir.
Ayrıca farklı yaklaşımlar arasındaki olası üstünlükleri de araştırır.
Hedef, en etkili ve uygulanabilir önleme yöntemlerini sunmaktır.
MATERYAL VE YÖNTEMLER
Çalışma PRISMA kılavuzlarına göre sistematik yürütülmüştür.
Arama PubMed, Web of Science ve Scopus’ta yapılmıştır.
2009–2020 arası yayınlanan makaleler taramaya dahil edilmiştir.
Sadece profesyonel ve yarı profesyonel futbolcular seçilmiştir.
Müdahaleler koruyucu egzersiz ve fizyoterapi protokollerini içermiştir. Çalışmalar en az 2 ay takip şartı taşımıştır.
Veriler bağımsız araştırmacılar tarafından incelenip karşılaştırılmıştır.
SONUÇ
Literatür Taraması
Toplam 1017 makale incelenmiş, 407’si tekrar olduğu için çıkarılmıştır.
610 makale değerlendirilmiş, sonunda sadece 8 çalışma dahil edilmiştir.
Bu 8 çalışmadan; 5’i randomize klinik deney, 2’si kohort ve 1 vaka serisidir.
Katılımcılar
Toplam 3665 futbolcu yer almıştır, bunların 197’si kadındır.
Ortalama yaş yaklaşık 22 yıl olarak hesaplanmıştır.
Önleme Protokolleri
Tüm çalışmalarda oyunculara egzersiz temelli protokoller uygulanmıştır.
Fizik tedavi cihazları veya manuel terapiye yer verilmemiştir.
- FIFA 11+ Programı:
1107 oyuncuya uygulanmıştır. 408 oyuncuda modifiye versiyon kullanılmıştır. - Eksantrik Egzersizler (Nordic hamstring egzersizi en çok tercih edilen yöntem olmuştur.)
517 oyuncu eksantrik egzersizler yapmıştır. (çoğunluğu antrenman öncesi).
22 oyuncu hem antrenman öncesi hem sonrası uygulama yapmıştır. - Denge ve Core Stabilite:
120 oyuncu farklı dönemlerde denge egzersizleri uygulamıştır.
36 oyuncu plank, köprü ve rotasyonlu push-up gibi core çalışmıştır. - Genel Bacak Güçlendirme:
21 oyuncu leg swing ve multiple jumping egzersizleri gibi genel bacak güçlendirme yapmıştır.
Toplam 1456 futbolcuda herhangi bir önleme protokolü uygulanmamıştır. Çalışmalarda oyuncular 12-80 hafta arasında takip edilmiştir.
Ayrıca oyuncuların antrenman ve maçlarda geçirdiği süre de kaydedilmiştir.
Toplamda 170.221,8 saatlik antrenman ve maç verisi incelenmiştir. (95.093,4 saati müdahale grubu, 75.128,4 saati kontrol grubu)
Oyuncu başına ortalama 63,52 saat takip yapılmıştır;
Müdahale gruplarında kaydedilen HSI sayısı 165, kontrol gruplarında ise 224’tü.
Sekiz çalışmadan altısının meta-analizi, müdahalelerin hamstring yaralanmalarını azaltmada etkili olduğunu güçlü biçimde göstermiştir
TARTIŞMA
- İncelenen çalışmalar, önleyici egzersizlerin HSI’leri anlamlı şekilde azalttığını göstermiştir.
- Müdahalelerin hepsi, kontrol gruplarına kıyasla yaralanma oranlarını düşürmüştür (p = 0,001).
- Hiçbir çalışmada, önleme programı uygulanan gruplarda daha fazla yaralanma görülmemiştir.
- Protokollerin Karşılaştırılması
- FIFA 11+: Silvers-Granelli çalışmaları, FIFA 11+’ın oldukça etkili olduğunu göstermiştir.
- Modifiye FIFA 11+: Standart versiyona kıyasla %19,43 daha fazla yaralanma azalması sağlamıştır. Ancak istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.
- Nordic Hamstring Exercise (NHE): Petersen’in çalışmasında yaralanmalar %71,15, Espinosa’da ise %80 azalmıştır. Bu egzersiz özellikle güçlü bir koruyucu etki göstermiştir.
- Denge egzersizleri (BT): En uzun süre uygulanan protokolde yaralanmalar %59,88 azalmıştır (IRR 0,4012, p = 0,017). Süre kısaldıkça etkinlik de azalmıştır.
- Core stabilite: Melegati’nin çalışmasında yaralanmalar %39,71 oranında azalmıştır.
ANAHTAR NOKTALAR
Hamstring yaralanmalarını önlemek sağlık ve ekonomi açısından kritiktir.
Bu derleme, futbolcularda HSI önlemeyi kapsamlı inceleyen ilk çalışmadır.
İncelenen tüm yöntemler HSI riskini azaltmada genel olarak etkili bulunmuştur.
FIFA 11+ yaralanma riskini önemli ölçüde düşürür. Modifiye FIFA 11+ standart versiyondan daha etkilidir. Nordic Hamstring Egzersizleri en etkili yöntemlerden biridir. NHE, antrenman öncesi ve sonrası uygulanınca etki artar.
Denge egzersizleri uzun süre uygulanınca daha etkilidir.
Core stabilite egzersizleri yaralanmaları yaklaşık %40 azaltmıştır.
Örneklem yetersizliği nedeniyle en iyi protokol kesin değildir. Ancak FIFA 11+ ve NHE en etkili protokoller olarak öne çıkmıştır.
REFERANS
Biz C, Nicoletti P, Baldin G, Bragazzi NL, Crimì A, Ruggieri P. Hamstring Strain Injury (HSI) Prevention in Professional and Semi-Professional Football Teams: A Systematic Review and Meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health. 2021 Aug 4;18(16):8272. doi: 10.3390/ijerph18168272. PMID: 34444026; PMCID: PMC8394329.
